Bron: Federale Overheidsdienst Beleid en Ondersteuning, werken bij de overheid, indexatie, november 2022
Hier vind je informatie over de verschillende soorten index en de invloed daarvan op de berekening van de wedden en lonen.
De spilindex werd overschreden in oktober 2022. Vanaf 1 december 2022 is de nieuwe verhogingscoëfficiënt 1,9607.
Het indexcijfer van de consumptieprijzen (algemene index)
Het indexcijfer van de consumptieprijzen – of algemene index – meet de prijsevolutie van goederen en diensten die de gezinnen consumeren. De indexcijfers tonen de evolutie van de levensduurte voor de gezinnen.
In principe zouden de prijzen van alle consumptiegoederen en -diensten genoteerd moeten worden. Dit is uiteraard niet mogelijk.
Daarom wordt er een korf met de belangrijkste goederen en diensten samengesteld.
Elke maand wordt de waarde van deze korf van goederen en diensten bepaald.
De waarde wordt uitgedrukt door het indexcijfer van de consumptieprijzen (“de index”).
Stijgen de prijzen van de producten en diensten, dan stijgt ook de algemene index.
Bereikt of overstijgt de algemene index een bepaalde waarde (“de spilindex”), dan worden de lonen en sociale uitkeringen automatisch verhoogd. Dit noemen we de automatische indexering.
België en Luxemburg zijn de enige landen ter wereld waar dit automatisme nog bestaat.
De gezondheidsindex
Voor de berekening van de gezondheidsindex worden 4 types producten geschrapt uit de korf van goederen en diensten die voor de berekening van het indexcijfer van de consumptieprijzen gebruikt wordt: tabak, alcohol, benzine en diesel.
De afgevlakte index
Het gemiddelde van de gezondheidsindexen van de laatste 4 maanden noemen we de afgevlakte index.
Sinds 1994 bepaalt de afgevlakte index of de verhogingscoëfficiënt die gebruikt wordt voor de berekening van lonen en sociale uitkeringen, aangepast moet worden.
Voor de periode van april 2015 tot en met april 2016 werd de afgevlakte index bevroren op 100,66 (regeringsbeslissing tot “indexsprong”) waardoor de verhogingscoëfficiënt eenmalig niet aangepast werd.
Vanaf mei 2016 werd de blokkering opgeheven.
De nieuwe afgevlakte index vanaf mei 2016 = het rekenkundig gemiddelde van de gezondheidsindex van de laatste 4 maanden x 98%
Voorbeeld berekening afgevlakte index oktober 2022
Oktober 2022 : het rekenkundig gemiddelde van de gezondheidsindex van de laatste 4 maand
Juli 2022
122,35
Augustus 2022
123,68
September 2022
124,92
Oktober 2022
127,92
Gemiddelde
124,71x 98% = 122.22
De te overschrijden spilindex
De spilindexcijfers fungeren als aanpassingsdrempels. Dit cijfer wordt op voorhand vastgelegd.
Als het gemiddelde van (de laatste 4 gezondheidsindexen x 98%) de spilindex bereikt of overschrijdt, worden de sociale uitkeringen en lonen aangepast (122.22 > 120.73).
De jongste overschrijding van de spilindex dateert van juli 2022: dus aanpassing van de verhogingscoëfficiënt die gebruikt wordt voor de berekening van lonen en sociale uitkeringen.
De nieuwe spilindex vanaf december 2022 is vastgelegd op 123,14.
De indexering van de sociale uitkeringen en de lonen in de openbare sector
Als deze spilindex bereikt of overschreden wordt, dan worden de lonen en sociale uitkeringen in de publieke sector verhoogd met 2%.
Bijvoorbeeld: eind oktober 2022 werd de spilindex overschreden. Dit betekent dat er voor de ambtenaren in dienst een indexaanpassing is voor de wedde van december 2022. November 2022 is een wachtmaand.
