Bron: Visienota: Beleidsmaatregelen voor de her- en nevenbestemming van parochiekerken in Vlaanderen – Publicatie 21/09/2021
Er zijn een aantal uitdagingen waar verschillende besturen reeds mee te maken hadden en die gebaat zouden kunnen zijn met een meer generieke benadering. Dit is ook van toepassing op de erfgoedwaarden. Is de kerk beschermd of niet? Welke delen zijn beschermd? Hoe gaan we om met kerken waar bijvoorbeeld enkel het orgel of een ander erfgoedelement beschermd is?
Maar evengoed moeten we – in overleg met de belanghebbenden – nadenken over de toekomst van het roerend patrimonium (cultuurgoederen, topstukken) ingeval van neven- of herbestemming. Moet dit in situ bewaard worden? Kan het een nieuwe religieuze bestemming krijgen in een andere parochiekerk? Kan via een bruikleen door de betrokken kerkfabriek een museale bestemming in aanmerking genomen worden? Kan het in een depot bewaard worden? En kan zo’n vervreemding van openbare goederen dan zomaar?
Om aan deze vragen een antwoord te bieden wordt voor elke parochiekerk in Vlaanderen een herbestemmingsprofiel met betrekking tot de erfgoedwaarde van het gebouw opgemaakt. Dit is een objectieve inschatting van de erfgoedwaarde en het herbestemmingsprofiel van de kerken. Het is duidelijk dat parochiekerken met veel kunst- en cultuurschatten, sommige zelfs van internationaal belang, een ander herbestemmingsprofiel zullen hebben dan de doorsnee parochiekerken. Het is in dit verband relevant dat dit soort van profielen generiek worden bepaald. Daarom zal dit resulteren in:
- – een lijst van kerken met bijzondere erfgoedwaarde die daardoor moeilijker te herbestemmen zijn (ook al blijft het uitgangspunt dat een herbestemming altijd mogelijk moet zijn);
- – een lijst van kerken met geen of geen bijzondere erfgoedwaarde en die vanuit deze optiek makkelijker voor herbestemming in aanmerking komen.
Ook voeren we onderzoek of de beschermde kerken of delen ervan nog beschermd moeten blijven in de toekomst: er zijn nu 664 parochiekerken met enkel bescherming als monument (inclusief enkel toren of enkel orgel), 148 beschermde parochiekerktorens, 90 beschermingsbesluiten die enkel de toren vermelden van de parochiekerk, 256 parochiekerken beschermd als stads- en dorpsgezicht, 256 parochiekerken beschermd als monument én als stads- en dorpsgezicht, 77 parochiekerken geheel of gedeeltelijk beschermd als cultuurhistorisch landschap, acht parochiekerken enkel geheel of gedeeltelijk beschermd als cultuurhistorisch landschap, twee parochiekerken beschermd als monument én als archeologische site.
De Vlaamse Overheid laat dit onderzoek uitvoeren via een externe opdracht.
